Paweł Piotr
Wieczorkiewicz „Bohaterowie, renegaci, zdrajcy ...”. Wydawnictwo LTW, Łomianki
2015.
Wydawnictwo
LTW kontynuuje pośmiertną edycję utworów prof. Pawła Wieczorkiewicza
(1948-2009). Tym razem mamy do czynienia ze zbiorem kilkudziesięciu felietonów
historycznych, poświęconych różnym postaciom z historii Polski i Europy,
żyjących w różnych epokach - od XVI do XXI wieku. Wszystkie te postacie łączy tylko
jedno - odcisnęły się one na ówczesnych oraz późniejszych losach Polski i
Polaków.
Bohaterem
pierwszego chronologicznie felietonu jest ostatni Jagiellon na tronie Polski - król
Zygmunt II August, a książkę zamyka krótki esej poświęcony postaci prezydenta
Lecha Kaczyńskiego. Wymieniać wszystkich tu raczej nie ma sensu, wybiórczo
nadmienię tylko, iż opisanymi postaciami są również m.in. Bohdan Chmielnicki, Katarzyna
Wielka (jedna z tylko dwóch kobiet w tym zbiorze, druga to Wanda Wasilewska), Józef
Poniatowski, Józef Piłsudski, Józef Stalin, Edward Śmigły-Rydz, Ignacy
Mościcki, Adolf Hitler, Władysław Sikorski, Nikita Chruszczow, Edward Gierek,
Wojciech Jaruzelski i Lech Wałęsa.
Pan
profesor napisał te felietony bardzo ciekawie, z właściwą sobie swadą, nie
dbając o tzw. polityczną poprawność. Poznajemy też szczegóły biograficzne
wcześniej nieznane, czasem natury intymnej i nie zawsze korzystne dla wizerunku
opisywanej postaci.
Autor
unika również przedstawiania swoich bohaterów i antybohaterów tylko w dwóch
barwach, tj. czarnej i białej, zauważając przede wszystkim odcienie pośrednie,
co czyni te postacie po prostu ludzkimi - takimi, jakimi były w rzeczywistości w
swoim środowisku. Analizując prawidłowość ich wyborów i decyzji politycznych,
autor stara się też odwzorować realia konkretnej epoki, unikając tzw. mądrości
poniewczasie i oceny wyłącznie z perspektywy lat. Co bynajmniej nie oznacza, iż
stroni od ostatecznej i współczesnej ich oceny w aspekcie interesów Polski. Nie
unika też zasygnalizowania czytelnikowi wariantu historii alternatywnej - jeśli
tylko taki wariant mieścił się w realiach epoki i można go było już ówcześnie
antycypować.
Reasumując,
książkę gorąco polecam wszystkim osobom choć tylko trochę zainteresowanym
historią, ale też już ją „choć trochę” znającym. W felietonach, z natury
rzeczy, bywa nieco skrótów myślowych (np. porównań czy odniesień do innych
wydarzeń i postaci historycznych), których osoby „mniej zaawansowane” mogą nie
zrozumieć, lub - co gorsza - zrozumieją je źle.
No
i na koniec dwie konieczne poprawki edytorskie. Na str. 153 z lewej strony
fotografii Józefa Ostrowskiego proszę poprawić długopisem rok urodzin na 1850
(jest błędnie 1880), a na str. 391 w 8-mym wierszu od dołu należy skorygować
rok rezygnacji Edwarda Gierka z funkcji I Sekretarza KC PZPR na 1980 (jest
błędnie 1981).
